We zwemmen nu in de derde of vierde emancipatiegolf. Hoogste tijd om oude kreten bij het vuilnis te zetten. Dan denk ik vooral aan de term ‘excuustruus’. Wat betekent die nu eigenlijk?

Een vrouw die Truus heet en alsmaar haar excuses maakt? Waarvoor dan? Dat ze Truus heet of dat ze een vrouw is? Het zal het laatste wel zijn. Maar ongeveer de helft van de mensen is vrouw! Moeten we ons daarvoor excuseren?

Het is zo’n woord uit het papegaaiencircuit. Vooral vrouwen gebruiken deze kreet. Ik hoorde weer ‘excuustruus’ bij een Rondetafelgesprek in de Tweede Kamer, vlak voor Internationale Vrouwendag 2019. Commissies van Tweede Kamerleden laten zich soms door deskundigen uit wetenschap en werkveld informeren. De positie van vrouwen in het openbaar bestuur was deze keer het thema. Zes politici van D66, GroenLinks, VVD, PvdA, SP en CDA wilden meer inzicht krijgen in man/vrouwverhoudingen in het openbaar bestuur en in carrièreperspectieven van vrouwen. Liefst met  suggesties voor oplossingen van knelpunten.

De bekende onderwerpen passeerden in drie rondes de revue: ongelijke verdeling van zorg en arbeid, deeltijdwerk, onbetaald werk, ontbrekende randvoorwaarden, crèches, ongelijke beloning etc. En plop, de excuustruus duikt op in de discussie over het opvallende tekort aan vrouwen in hoge functies. ‘Je wilt toch geen excuustruus zijn’ is dan weer de pavlovreactie van sommige gespreksdeelnemers. Vooral als het gaat om het invoeren van een quotumregeling.

In vroeger tijden is zo’n reactie nog wel voor te stellen. Vrouwen werden tenslotte pas in 1956 wettelijk handelingsbekwaam geacht in Nederland. Anno 2019 komt het toch niet meer in je op dat vrouwen alleen worden aangenomen ‘omdat ze vrouw zijn’ . Wat een kronkelgedachte is dit toch. Wie komt op het idee om te denken dat een organisatie of bedrijf vrouwen alleen om die reden aanneemt en niet omdat ze aan de functie-eisen voldoen? Dan zal je een heel laag zelfbeeld hebben. En niet weten dat al jarenlang meer vrouwen afstuderen en met betere resultaten.

Een inhaalslag voor hoogopgeleide vrouwen op de arbeidsmarkt is dringend nodig. En daar niet alleen. Deze kwestie speelt ook in de kunstwereld en in de media. Vooral in Nederland dat inmiddels achter omringende landen aanhobbelt. Het wettelijk streefcijfer van minstens 30% vrouwen als bestuurders en commissarissen, wordt lang niet gehaald. En nauwelijks gehandhaafd. Bijna de helft van de aanwezige sprekers en ik willen een wettelijke quotumregeling. De andere helft hangt nog aan het idee van een excuustruus. Voor mij mag ze bij het grof vuil. Sorry Truus.