Megalomane geheimhouding

‘Sober’ versus ‘megalomaan’. Tweede Kamerleden versus architect. Dat laatste typeert de Binnenhofrenovatie beter, blijkt na het opheffen van de geheimhouding.
De renovatieplannen voor het Tweede Kamergebouw lijken slachtoffer geworden van de strikte geheimhoudingsplicht. Gebrekkige communicatie tussen architect Ellen van Loon (bureau OMA) en betrokken Tweede Kamerleden spelen hierbij een rol. Verantwoordelijk staatssecretaris Knops van het ministerie van BZK heeft het contract met OMA ontbonden. Hij betaalde 2,7 miljoen euro als afkoopsom en als betaling voor delen van het geleverde ontwerp. Pi de Bruijn, de architect van de nieuwbouw van de Tweede Kamer in 1992, wilde volgens Van Loon vanaf het begin niet samenwerken. Nu heeft hij de opdracht alsnog gekregen.

Het Rijksvastgoedbedrijf gaf Van Loon in 2017 de opdracht. De renovatie moest ‘sober’ en ‘doelmatig’ gebeuren, maar tegelijk het gebouw ‘klaarmaken voor de 21e eeuw’. Dus dat is meer dan een stevige onderhoudsbeurt. Soberheid als uitgangspunt voor het belangrijkste gebouw van de democratie? En ‘doelmatig’ zou toch de basis moeten zijn voor elk ontwerp. De strikte geheimhouding werd geëist vanwege de veiligheidsaspecten. Is dan nodig dat het hele proces tot en met alle bouwtekeningen geheim blijven? Dit heeft vooral geleid tot het lekken van sterke verhalen. In het AD en de Telegraaf duiken anonieme verhalen van Kamerleden en de Kamervoorzitter op over arrogante architecten en een megalomane tropische tuin. Niets kon weersproken worden, vanwege de geheimhoudingsplicht.

Volgens Van Loon was de bouwcommissie het in 2017 grotendeels eens met haar structuurontwerp op basis van het programma van eisen. Ook met haar logistieke ingrepen als ‘de groene gracht’ (de aangepaste binnentuin) en het samenvoegen van de restaurants. Alles bleef binnen het budget.
Kanttekeningen waren er ook. De Tweede Kamer vroeg om een tweede grote vergaderzaal. Deze zaal kon niet bovenop de bestaande plenaire zaal komen. Deze zaal heeft OMA geschrapt, omdat er elders geen plaats voor was.
Een groene binnentuin bestond al. Deze tuin was alleen niet toegankelijk. Architect van Loon heeft dat veranderd en had er eerst een palmboom in getekend. Toen er in de media gelekt was over een ‘megalomane tropische kantoortuin’  heeft ze er een andere boom in getekend, zonder het ontwerp te wijzigen. Het ‘megalomanische’ tropische element hoefde dan geen issue meer te zijn.

Teveel politici scoren tegenwoordig graag met ‘sober’ en ‘doe maar gewoon’. Het gebouw van de democratie verdient beter, namelijk kwaliteit én allure. Heeft het kwaliteitsteam van rijksbouwmeester Floris van Alkemade wel iets gedaan? Dit team is tenslotte ingesteld om ‘de architectonische, restauratieve, stedenbouwkundige én landschappelijke’ kwaliteit te toetsen. Van enige toetsing is voor zover ik weet (nog) niets bekend. Misschien in het geheim?