Dromen van Fellini

www.vvao.nl

datum 2013-06-27blz. n.v.t.

Dromen van Fellini

Net terug uit Venetië, kan ik in Italiaanse sferen blijven. Want de Italiaanse filmregisseur Fellini stierf twintig jaar geleden en ook Nederland herdenkt deze gebeurtenis. Zijn film Satyricon (1969) was mijn eerste bioscoopfilm. Een vriendje van de middelbare school had mij uitgenodigd en eerlijk gezegd begreep ik weinig van deze film. Het waren fascinerende beelden met Romeinse figuren uit de oudheid en er gebeurden de wonderlijkste dingen. De surrealistische taferelen en de vreemde sfeer boeiden mij wel. La dolce vita die eerder uitkwam, had ik toen nog niet gezien. Dat is een prachtige én begrijpelijke film, die nog steeds wordt vertoond. Niet in het minst vanwege de acteur Marcello Mastroianni.

In het Eye filmmuseum in Amsterdam is deze zomer een groot Felliniretrospectief te zien. Zijn films gaan op een speelse manier over existentiële vragen. Getoond wordt zijn uniek universum. Niet alleen met films maar ook met foto’s, reclamefilmpjes en een verslag van zijn dromen. In de jaren zestig is hij namelijk op verzoek van een bevriende psycholoog die samenwerkte met Jung, begonnen zijn dromen vast te leggen in tekeningen en teksten. Daaruit zijn later zijn ‘dromenboeken’ samengesteld. Zijn tekeningen zag ik lang geleden al tijdens een bezoek aan de Fondazione Fellini in zijn geboorteplaats Rimini.

Toen ik over de Felliniherdenking las, kwamen meteen beelden uit mijn eigen onderbewuste boven. Ik vertoefde weer in 1997 – vier jaar na de dood van de regisseur – en was op reis in de Italiaanse streek le Marche. Onderweg las ik op een affiche over een presentatie van Fellinifilmpjes in Borgo Pace, een paar dagen later. Meteen besloot ik erheen te gaan. Wat bleek eenmaal daar aangekomen? Het ging om de presentatie van het boek Gli ultimi sogni di Fellini. Dit boek toont de totstandkoming in tekst, foto’s en tekeningen van de laatste regie van Fellini: drie tv-reclamefilmpjes voor de Banca di Roma. De duizend foto’s tijdens de filmopnames zijn genomen door zijn vaste setfotograaf Mimmo Cattarinich. Dat boek heb ik toen gekocht. De nog jonge actrice Anna Falchi luisterde de presentatie en filmvertoning op. Zij speelde een rol in het reclamefilmpje Il sogno del “déjeuner sur l’herbe”.

Heel Borgo Pace was uitgelopen. Het wachten was op de speciale bus uit Rome met belangrijke gasten uit de filmwereld, die grote vertraging had. Ook Anna Falchi in auto met chauffeur liet op zich wachten. Toen het gezelschap eindelijk gearriveerd was, kon de voorstelling beginnen. De abdij was tjokvol en het was achterin moeilijk te zien. Maar het was een belevenis! Na afloop zoefde de actrice snel weg in een limousine en het dorp mocht buiten eten aan gedekte tafels.

De volgende ochtend ontmoette ik een organisator in een hotel in het naburige Lamoli. Hij vroeg of ik ook in de vertraagde ‘Pullman di Roma’ had gezeten. Even waande ik mij op de filmset van Cinecittà…

Surrealistische beelden zag ik ook in Venetië anno 2013. Op mijn eerste vaporettotochtje, doemde in de verte een flatgebouwhoog cruiseschip op aan de horizon. Ik was ervoor gewaarschuwd, maar toch. De gigant schoof traag voorbij. E la nave va…